Abbasiler Kimdir?

_MaVi_ · 24 Eki 2014

Abbasiler

Açık yeşil ile gösterilen yer halifeliğe bağlı yerler ve en geniş sınırlar (850)

Abbâsîler (Arapça: العبّاسيّون; al-'Abbāsīyūn)

Emevî hanedanından sonra başa gelerek İslam Devleti'nin yönetimini ve halifeliği beş asırdan daha uzun bir süre elinde tutan hanedan.

Hz. Muhammed’in amcası Abbas’ın soyundan gelen Ebul Abbas’ın kurduğu halife hanedanı (750-1258).

Emeviler halifeliği

Hz. Muhammed'in amcaoğlu ve damadı

dördüncü halife Ali'den zor ve hile kullanarak almışlar

bununla da yetinmeyerek peygamber ailesine karşı kanlı bir siyaset gütmüşlerdi. Bu yüzden Emevilere karşı düşmanlık artmış

özellikle Hicaz

Irak ve İran'da büyük hoşnutsuzluklar baş göstermişti. Abbasoğulları bu düşmanlıktan yararlanarak

halifeliğin peygamber ailesinden en lâyık olana geri verilmesi gerektiği yolunda propagandaya giriştiler.

Abbasiler döneminde İslam İmparatorluğu.

Emevilerin

özellikle çoğunluğu Türk olan bölgelerde (Horasan

Toharistan

Sogd) uyguladıkları vergi soygunculuğu ve Arap olmayanları aşağı görme siyaseti bu propagandayı daha da güçlendirdi. Horasanlı Ebu Müslim adında bir Türk

Emevilere karşı ilk ayaklanmayı başlattı. Önceden Türklerin Müslüman olanları ile olmayanlarını barıştırmış ve bunları İranlı Şiilerle birleştirerek güçlü bir birlik hazırlamış olan Ebu Müslim

Arap ordularını yenerek Emevi saltanatına son verdi.

Peygamber sülâlesinden Ebul Abbas Seffah halifeliğe getirildi (750). İlk Abbasi halifesi olan Ebul Abbas

Emevileri acımadan yok ettiği için kendisine kan dökücü anlamına gelen el-Seffah adı verildi.

Harun Reşid'in Şarlman'ın elçilerini kabul etmesi

Bermekoğulları

Abbasiler ilk dokuz halife zamanında (özellikle Harun Reşit [786809] ve Memun [813833]) bütün İslâm dünyasını kapsayan (Endülüs hariç) bir egemenlik kurdular. Ancak Anadolu'ya ve Akdeniz Bölgesi'ne hiç bir zaman egemen olamadılar.

Türkler ve İranlılar tarafından iktidara getirilen Abbasiler

Araplara güvenemediklerinden yönetim işlerinde Türklerden ve İranlılardan yararlandılar. Yeni devletin maliye ve yönetim işleri

özellikle Toharistanlı Bermekoğullarınca düzenlendi. Bağdat bu dönemde kuruldu ve başkent oldu (762); kısa sürede saraylar

resmi kurumlar ve askeri kışlalarla donatıldı.

This image has been resized. Click this bar to view the full image. The original image is sized 800x442.

9. yüzyılda Abbâsî topraklarında de facto bağımsız ülkeler

Daha sonra gelen halifeler döneminde Abbasi egemenliği zayıfladı

İslâm İmparatorluğu'nda bağımsız hükümetlerin sayısı çoğaldı (Samanoğulları

Karahanlılar

Büveyhoğulları

Fatımiler v.d.). Kuruluştan 150 yıl sonra

Bağdat'ın egemenliği sadece Irak ve İran bölgelerinde geçerliydi. Zamanla Abbasi halifelerinin yalnız manevi değeri kaldı. Büveyhoğulları 945'te Bağdat'ı ele geçirdiler

siyasi çıkarlarını düşünerek

Abbasi hanedanını yıkmadılar

ama onların elinde halife unvanından başka bir yetki de bırakmadılar.

1055'te Selçuklular

Bağdat'ı ele geçirerek Büveyhoğulları Devleti'ne son verdiler

ama yine halifeleri hoş tuttular. Moğol istilâsı ile Abbasi hanedanı kesin olarak son buldu. Hulâgu

Bağdat'ı alarak son Abbasi halifesi Mustasım'ı öldürdü (1258). Öldürülmekten kurtulup kaçan Abbasoğullarından biri

Mısır'da Memlûklere sığınarak orada halife oldu.

Abbâsîler Dönemi'nden bir Kur'an sayfası. Sayfada Hac suresinden bazı ayetler bulunmaktadır.

Abbasiler döneminde İslam’ın Arap ve İran kesimi büyük ölçüde birliğe kavuştu. Halifelik Arap özelliğini kaybederek

Sasani Krallığı'nın kurumlarını

saray geleneklerini ve uygarlık zenginliğini edindi.

Samarra'da (Irak) Cafer El-Mütevekkil Camii'nin kalıntıları. Irak Abbasileri sanatının belirgin örneklerinden olan bu cami

Abbasi Sanatı

Abbasiler dönemi İslâm İmparatorluğu’nun en parlak dönemidir; öyle ki

bu dönemde hemen her bölge bağımsız bir sanat merkezi durumundadır. Bu dönemde edebiyat (özellikle şiir)

bilim

fen

müzik

kısaca bütün güzel sanatlar büyük bir gelişme gösterdi. Yunan

Süryani

Fars ve Sanskrit dillerinde yazılmış bilim

fen ve felsefe kitapları Arapça’ya çevrildi. IX. yüzyılda halifelerin oturmuş olduğu Samarra'da bulunan kalıntılar

Abbasi sanatının başlıca özelliklerini yansıtan belgelerdir.

Kayrevan Camii (Tunus) kubbeleriyle dikkati çeker. Mimber ve mihrabın yarım kubbesi oymatik ağacındandır; mermer levhalar kakma çinilerle bezenmiştir. Temeli 670 yılında atılan cami

XI. yy.a kadar birçok kere onarılmıştır.

Alıntıdır...

Arama Yap

Arama Yap

Abbasiler Kimdir?

_MaVi_