Ramazan Savaşı
Dördüncü Arap-İsrail Savaşı olarak da bilinir. Dört Arap devleti ile İsrail arasında 6-26 Ekim 1973'te Yom Kippur'da başlayan savaş.
Savaş öncesi siyasî durum
1967 Arap-İsrail Savaşı'ndan sonra ümitlerini BM toplantılarına ve ABD-Rus görüşmelerine bağlamış olan Araplar
sorunun sürüncemede kaldığını anlamışlar ve ümitsizliğe düşmüşlerdir. Ancak ümitlerini dış faktörlerden bağımsız olarak düzeltebilecekleri konusundaki inançlarında artış olmuştur.
Bu gelişmeler ve geçmişte yapılan hatalar
işgâl edilen Arap topraklarının kurtarılması için tek yolun
topyekün mücadele olduğu görüşünde birleşmelerine yol açmıştır. Başta Mısır
Suriye ve Ürdün olmak üzere Araplar bu düşünce altında askerî hazırlıklarını artırmaya başladılar. Diğer Arap ülkerleri de ekonomik açıda bu ülkelere destek olmaktadır.
7 Ekim tarihinde Süveyş Kanalı'nı geçen Mısır kuvvetleri
Askerî Hazırlıklar
1967'deki savaştan yenilerek ve toprak kaybederek çıkan Mısır
Ürdün ve Suriye savaştan sonra aldıkları silah ve gereçler ile ordularını yeniden donattılar ve teşkilatlandırdılar. İsrail de aynı dönem içinde
ABD ve Fransa'dan aldığı modern silah ve teçhizat yanında bunların bir kısmını kendi imkânlarıyla imalata başladı.
Mısır
kanalı geçme güçlükleri sebebiyle sulardan geçme eğitimlerine ağırlık veriyordu. İsrail ise
kanalın hemen doğusunda 1967 yılından beri güçlendirdiği "BAR LEV HATTI" ile bu kesimde oyalama muharebeleriyle gereken zamanı kazanacağını ve bu süre içinde Suriye-Lübnan kesimindeki Arap ordularına taarruz ederek bunları süratle savaş dışı bırakacağını ümit ediyordu.
Mısır ile Suriye arasındaki uzaklığın 300 km. oluşu ve Mısır-İsrail arasında Kanal ile çölün bulunuşu İsrail'e iç hat manevrasını uygulama olanağını veriyordu. İsrail; Golan Tepeleri
Ürdün Nehri batı yakası
Gazze Şeridi ve Şarm El Şeyh üzerindeki isteklerinden ödün vermiyordu. Bunun üzerine barış çabalarından ümidini kesen Mısır Devlet Başkanı Enver Sedat ile Suriye Devlet Başkanı Esat
1 Nisan 1973'de buluşarak İsrail'e karşı uygulanacak askerî harekâtın planları hakkında görüş birliği sağladılar.
Mısır ve Suriye savaş hazırlıklarını gizleyebilmek için
1973 sonbahar tatbikatlarının çapını büyük tuttular ve tatbikat maskesi altında birliklerin yığınaklarını tamamladılar
seferberlik ilân etmeden ihtiyatlarım silah altına aldılar.
Mısır ve Suriye'de bulunan Sovyet askerî görevlilerinin ve ailelerinin havayolu ile tahliyesinden şüphelenen İsrail
6 Ekim 1973 saat 03.00'de İsrail Silahlı Kuvvetleri'ni alarma geçirdi.
Tarafların Kuvveti ve Harekatın Cereyan Tarzı
Golan Tepelerinin Gözyaşı vadisi denilen noktada imha edilmiş Suriye Kara Kuvvetleri'ne ait T-62 tankı.
6 Ekim 1973'te
Kara Kuvvetleri personel mevcudu
Mısır'ın 325. 000
[kaynak belirtilmeli] Suriye'nin 112.000[kaynak belirtilmeli] olmak üzere 473.000 iken; İsrail'in savas mevcudu 105.000 idi.[kaynak belirtilmeli] Ancak
İsrail etkin seferberlik sistemiyle 48-72 saat zarfında personel mevcudunu 300.000'e çıkardı.
Bu savaş
hukuken Mısır
Suriye ve İsrail arasında cereyan etti. Lübnan ve Ürdün savaşa hukuken katılmaktan kaçındılar. Ancak bu savaşta tüm Arap ülkeleri tam bir dayanışma içinde Mısır ve Suriye'ye malî
siyasî ve askerî yardımda bulundular.
Mısır ve Suriye orduları
İsrail'in en büyük bayramını kutladığı gün (Yom Kippur)
yani 6 Ekim 1973 günü saat 14:00'de taarruza Suriye Cephesi'ndeki taarruzları Golan mevzî derinliklerinde durduran ve iç hat harekatı yapan İsrail
önceliği Suriye Cephesi'ne verdi ve 9 Ekim sabahı Golan Cephesi'nde 11 tugay toplayarak karşı taarruza geçti. 22 Ekim 1973'de İsrail
Hermon Dağı'nın en hakim yeri olan 2201 Rakımlı tepe bölgesini ele geçirdi ve Suriye topraklarında 20 Km. derinlik
40 Km. genişlikteki araziyi işgal etti.[kaynak belirtilmeli]Sina Cephesi'nde kanalı geçmeye muvaffak olan Mısır 1 ve 2nci orduları
BAR-LEV savunma hattını ele geçirdiler ve Kanalın 10-15 km. kadar doğusuna ilerlediler. 14 Ekim günü 5 piyade tümeni
1 mekanize tümen ve dört zırhlı tugay (70.000 personel
700 tank) ile İsrail'in ikinci savunma mevzilerine taarruza geçtiler.
Ancak
Suriye Cephesi'nde durumu lehine çevirmeye başaran ve 4 zırhlı tugayını Sina Cephesi'ne kaydıran İsrail
kısa sürede bu cephede de durum üstünlüğü sağlamaya muvaffak oldu. 16 Ekim 1973'te Sina Cephesi'nde genel karşı taarruza geçen İsrail
18/19 Ekim gecesi Süveyş Kanalı batısına 2 tugay kadar kuvveti geçirmeyi başardı. Mısır
İsrail taarruzlarını İsmailiye-Kahire yolunun 5 km. kadar doğusunda durdurabildi.
BM.'in 22 Ekim ve 24 Ekim tarihli Ateşkes kararlarına uymayan İsrail
26 Ekim günü Barış Gücünün gelmesiyle ateşkese uydu. Bunda SSCB'nin bölgeye tek taraflı kuvvet gönderme kararlılığı da etkili oldu. Ateşkes kararı yürürlüğe girdiğinde
Mısır 3üncü ordusuna mensup 20.000 kişi ile 200 tanktan müteşekkil birliklerinin anavatanları ile bağlantısı kesilmiş bulunuyordu.
Bu savaş sonunda Mısır 500
Suriye 500
Irak 120 tank
İsrail ise 600 tank kaybetmiştir.Savaş sırasında Mısır- Suriye kuvvetleri 8500
İsrail ise 6000 kayıp verdi.
Yom Kippur Savaşı
İsrail'i; askeri
diplomatik ve ekonomik alanlarda ABD'ye eskisinden daha bağımlı kıldı. Savaşın hemen ardından başlayan
başını Suudi Arabistan'ın çektiği ve İsrail'i destekleyen ülkeleri hedef alan petrol ambargosu Mart 1974'e kadar sürdü. Ambargo sonucu petrol fiyatları yükselirken
dünya çapında benzin sıkıntısı başgösterdi.
Arap-İsrail Savaşlarının sonuçları
Kökü tarihin derinliklerine inen ve yaklaşık 3500 yıllık bir geçmişe sahip bulunan Arap-İsrail Sorunu; 1850 yıllık bir aradan sonra
1917 yılından itibaren tekrar başlamış ve 1948 yılında İsrail Devleti'nin kurulmasıyla şiddetlenmiştir.
Taraflar amaçlarını gerçekleştirmek için Millî Güç Unsurlarını her alanda ve fırsatta kullanmışlarsa da; bu konuda verilen 4 savaş dahi kesin sonuç almalarına yetmemiştir. Keza Mısır'ın ABD'nin yanında yer alması ve Camp David Antlaşmaları dahi soruna kesin ve kalıcı çözüm getirememiştir
Sorunun halihazır ve gelecekteki muhtemel gelişmesi ve objektif bir değerlendirme yapabilmek için; tekrar amaç kavramına bakmakta yarar görülmektedir.
İsrail için amaç tahakkuk etmiş olup
tespit edilen amaç doğrultusunda İsrail Devleti kurulmuş
bekası için gerekli şartlar önemli ölçüde sağlanmıştır.
Araplar ise; başlangıçta tespit edilen amaçları gerçekleştirememişlerdir. Diğer bir ifade ile İsrail Devleti'nin kurulmasını engelleyememişler ve bekasının devamlılığını sağlayan şartları ortadan kaldıramamışlardır.
wikipedia
Savaş öncesi siyasî durum
1967 Arap-İsrail Savaşı'ndan sonra ümitlerini BM toplantılarına ve ABD-Rus görüşmelerine bağlamış olan Araplar
Bu gelişmeler ve geçmişte yapılan hatalar
7 Ekim tarihinde Süveyş Kanalı'nı geçen Mısır kuvvetleri
Askerî Hazırlıklar
1967'deki savaştan yenilerek ve toprak kaybederek çıkan Mısır
Mısır
Mısır ile Suriye arasındaki uzaklığın 300 km. oluşu ve Mısır-İsrail arasında Kanal ile çölün bulunuşu İsrail'e iç hat manevrasını uygulama olanağını veriyordu. İsrail; Golan Tepeleri
Mısır ve Suriye savaş hazırlıklarını gizleyebilmek için
Mısır ve Suriye'de bulunan Sovyet askerî görevlilerinin ve ailelerinin havayolu ile tahliyesinden şüphelenen İsrail
Tarafların Kuvveti ve Harekatın Cereyan Tarzı
Golan Tepelerinin Gözyaşı vadisi denilen noktada imha edilmiş Suriye Kara Kuvvetleri'ne ait T-62 tankı.
6 Ekim 1973'te
Bu savaş
Mısır ve Suriye orduları
Ancak
BM.'in 22 Ekim ve 24 Ekim tarihli Ateşkes kararlarına uymayan İsrail
Bu savaş sonunda Mısır 500
Yom Kippur Savaşı
Arap-İsrail Savaşlarının sonuçları
Kökü tarihin derinliklerine inen ve yaklaşık 3500 yıllık bir geçmişe sahip bulunan Arap-İsrail Sorunu; 1850 yıllık bir aradan sonra
Taraflar amaçlarını gerçekleştirmek için Millî Güç Unsurlarını her alanda ve fırsatta kullanmışlarsa da; bu konuda verilen 4 savaş dahi kesin sonuç almalarına yetmemiştir. Keza Mısır'ın ABD'nin yanında yer alması ve Camp David Antlaşmaları dahi soruna kesin ve kalıcı çözüm getirememiştir
Sorunun halihazır ve gelecekteki muhtemel gelişmesi ve objektif bir değerlendirme yapabilmek için; tekrar amaç kavramına bakmakta yarar görülmektedir.
İsrail için amaç tahakkuk etmiş olup
Araplar ise; başlangıçta tespit edilen amaçları gerçekleştirememişlerdir. Diğer bir ifade ile İsrail Devleti'nin kurulmasını engelleyememişler ve bekasının devamlılığını sağlayan şartları ortadan kaldıramamışlardır.
wikipedia