Varis sadece kozmetik açıdan rahatsızlık veren bir sorun değil. İlerlemesi önemli bir damar hastalığınız olduğu anlamına gelebilir. Belirtileri ihmal etmemek, varise davetiye çıkaran hatalardan uzak kalmak ve önerilere uymak hem risklerden korur hem de yaşam kalitenizi artırır.

Varis toplumda özellikle kadınlar arasında çok sık görülen önemli bir sağlık sorunu. Kalp damar cerrahisi uzmanı Prof. Dr. Semih Barlas, “Kozmetik etkilerinden çok oluşturabileceği risklere dikkat edilmesi gerek” diyor. Vücudumuzda, bacaklarımızdaki kirli kanı temizlemek üzere kalp ve akciğerlere taşıyan venler (toplardamarlar) bulunur.

Gazete Habertürk'ten Ceyda Erenoğlu'nun haberine göre; bunların bir kısmı, bacağın en iç bölümünde, kemiklere yakın seyreden derin venlerdir ve ana otoban görevi görüp yedekleri olmadığı için ortadan kaldırılamazlar. Venlerin diğer bölümü ise yine gözle görülmeseler de derin venlere oranla cilde daha yakın seyrederler. Bunlara da “yüzeyel venler” adı verilir. Yüzeyel venlerin yanında “yandaş venler” vardır ve bir sorun saptandığında ortadan kaldırılmaları problem yaratmaz.

VARİS NEDEN OLUR?

Normal venlerin içinde, kanın aşağıdan yukarıya doğru, yerçekiminin aksine ilerletilebilmesi için tek yönlü çalışan kapakçıklar bulunur. Eğer bu kapakçıklar bozulacak olursa, venlerin içindeki kan geriye yani ayak bileklerine doğru kaçmaya başlar ve buna ‘venöz yetersizlik’ denir. Bu hastalık sırasında bacaklarda görülen belirtilere de ‘varis’ adı verilir. Bireylerde yüzde 50 oranında rastlanan varis sorunu en çok kadınlarda görülür ve sıklığın yüzde 70’in üzerine çıktığını gösteren çalışmalar bulunur.

VARİS BELİRTİLERİ

● Diz altı ve özellikle ayak bileklerinde yoğunlaşan ödem (şişlik). Hastalar bunu ‘çorap lastik izinin kalması’ şeklinde ifade eder.

● 1 mm çapında kırmızı, mavi ve mor renkli kılcal damarlar.

● 3-4 mm çapında maviyeşil renkli damarlar.

● Cilt altında fındık veya spagetti makarna gibi gözüken kalın damarlar.

● Sabahtan akşama doğru ve hareketsizken artan, ayak tabanından bacağa uzanan, bacağı hareket ettirince geçen, zonklayıcı ve yanıcı huzursuzluk hissi.

● Özellikle akşamları ayakta veya alt bacakta hissedilen kramplar.

● Çorap hizasında kaşıntı ve kızarıklık.

● Bacakta kahverengiye çalan renk değişikliği.

● İki-üç ay iyileşmeyen yaralar.

VARİSİ ARTIRAN NEDENLER

● Ailede varis görülmesi

● Cinsiyet (kadınlarda erkeklere oranla 2 kat daha sık)

● Hamilelik

● Tiroit ve jinekolojik hastalıklar gibi hormonal bozukluklar

● İçinde hormon bulunan ilaçların uzun süre kullanımı

● Uzun süre oturmayı veya ayakta durmayı gerektiren meslekler

● Süratli kilo alımı veya kilo kaybı

● Bacak yaralanmaları

● Yaşlanma

● Halter gibi ağır sporlar

● Uzun süreli güneş banyoları, sauna, kaplıca

VARİSLE İLGİLİ DOĞRU BİLİNEN YANLIŞLAR

1.YANLIŞ: Varis bir kozmetik sorundur, tedavi şart değildir.

DOĞRU: Varislerin sadece bir bölümü estetik boyutunda kalır. Hastaların önemli bölümünde altta yatan “venöz yetmezlik” ciddi bir damar hastalığıdır.

2.YANLIŞ: Hayati risk taşımaz.

DOĞRU: Varislerin içinde bir pıhtı gelişebilir ve ölümcül sonuç doğurabilir.

3.YANLIŞ: Bacak bacak üstüne atmak varise yol açar.

DOĞRU: Bunun hiçbir doğruluk payı yoktur.

4.YANLIŞ: Sıcak su varislere iyi gelir.

DOĞRU: Sıcak su, bacaklarda genişlemeye başlamış damarları daha da genişletir ve hastalığın olumsuz gidişini hızlandırır. Varise iyi gelen soğuk sudur.

SİZİNKİ HANGİSİ?

HAFİF VENÖZ YETERSİZLİK: Bacak venleri içindeki kapakçıkların ‘hafif’ düzeyde geri kaçırmaları ve 1-4 mm çapındaki kılcal damar görüntüleri ile beraber seyreden, ilk aşama. Burada yakınmalar sadece estetik boyuttadır. Kozmetik tedavi, hastanın istemine göre yapılabilir veya ertelenebilir.

ORTA-İLERİ VENÖZ YETERSİZLİK: Kapaklardaki kaçağın ciddi boyuta ulaştığı, hastalığın kozmetik aşamayı geçtiği ve önemli bir damar hastalığı haline dönüş- tüğü düzeydir. Hastanın görsellik dışında yaşam konforu da bozulmuştur. Bu durum zaman geçirmeden tedavi olmayı gerektirir.

DERİN VENÖZ YETMEZLİK: Yüzeye yakın venlerdeki hastalık, tedavinin gecikmesi yüzünden, kalbe ana taşıyıcı görevini yapan derin venleri etkilemiştir. Hasta, tedavisini yaptırsa dahi, sağlıklı bir bacağa tam olarak kavuşma şansını kaybetmiş veya kaybetmek üzeredir.

KÖTÜ BESLENME, ALKOL, SİGARA?

Düzensiz ve kötü beslenmenin getirdiği aşırı kilo oynamaları, bacakların üzerindeki yükü artırarak varise yol açar. Alkol ve sigaranın varis oluşumuna doğrudan etkisi olduğu gösterilmemiş olsa da sigaranın kanı koyulaştırıcı özelliği göz önüne alındığında, bacağında varis bulunan kişilerde, sigaranın bunların içindeki pıhtı oluşumunu artırdığı bilinmelidir.