İyi bir eğitim sürecinden geçen birçok Down sendromlu bireyin çalışma hayatında ve yetenekli olduğu işlerde görev alabildiğini söyleyen Ruh Sağlığı Uzmanı Yrd. Doç. Başak Ayık, özel eğitimin erken başlaması gerektiğine vurgu yaptı, “Çocuğun geri kalmasını bekleyip 1 yaşından sonra müdahaleye başlamak doğru değildir. 0 ay itibari ile eğitime başlamak çok önemlidir” uyarısında bulundu.

“Trizomi 21” olarak da bilinen Down Sendromunun, beyin ve beden gelişiminde aksaklıklarla seyreden bir genetik sendrom olduğunu söyleyen Çocuk ve Ergen Ruh Sağlığı ve Hastalıkları Uzmanı Yrd. Doç. Dr. Başak Ayık, her Down sendromunda zihinsel yetersizlik olmadığını belirtti.

Down sendromunun görülme sıklığının yaklaşık % 0.1 olarak bilindiğini aktaran Dr. Ayık, “Zihinsel yetersizliğin en sık genetik sebebi olmakla birlikte Down sendromu olan her bireyde zihinsel yetersizlik olacak diye bir kural yoktur. Anne yaşı arttıkça dünyaya gelecek olan bebekte Down sendromu görülme riski de artış göstermektedir. Bu açıdan 35 yaş ve üzerindeki anneler belirgin olarak daha yüksek risk altındadır” dedi.

Tüm genetik sendromlarda olduğu Down sendromu görülen bireylerde de tipik bazı görünüş, davranış özellikleri ve fiziksel rahatsızlıklar olabildiğini ifade eden Ayık, “Bir genetik sendromun tanılanmasındaki en önemli amaçlardan biri sendroma özgü sık görülen rahatsızlıklar hakkında ailelerin önceden bilgi sahibi olarak gerekli takip ve kontrolleri zamanında yaptırması, böylece erken teşhis ve müdahaleler ile yaşanabilecek tıbbi sorunların olumsuz etkilerini mümkün olan en hafif düzeye indirmektir” diye konuştu.

“TOPLUMDAN İZOLE OLMAK SORUNLARI ARTIRIYOR”

Tipik görünümleri olan tüm hastalıklarda olduğu gibi maalesef bu bireylerin de bazen çevreden gelen dikkatli ve rahatsız edici bakışlara ve hatta davranışlara maruz kalabildiğini ifade eden Yrd. Doç. Ayık, “Eski yıllara göre kronik ve özel hastalıklar ile ilgili toplumsal farkındalık çalışmaları ve sosyal destek sistemlerinin gelişmesi bu konuda yaşanan sıkıntıları bir nebze azaltmış olsa da tamamen ortadan kaldırmış değildir. Önyargılı ve dışlayıcı tutumlara maruz kalan bireylerin aileleri bu sorunla baş edemediklerinde kendilerini ve çocuklarını toplumdan izole etmeye çalışarak bu sıkıntıyı hafifletmeye çalışabilir. Ancak aslında tam da bu noktada sorunlar artış gösterebilir” uyarısında bulundu.

“Tanısı ne olursa olsun kronik rahatsızlığı olan özel bir çocuğa sahip olmak aileler için her zaman uzun ve yorucu bir yola başlamak anlamına gelir” diyen Yrd. Doç. Dr. Başak Ayık, “Bu noktada toplumdaki herkese bu bireyleri ve aileleri desteklemek adına önemli görevler düşmektedir. Unutulmamalıdır ki buna benzer durumlar herkesin başına gelebilir” dedi.

“1 YAŞINDAN ÖNCE MÜDAHALE ŞART”

Down sendromlu bebeklerin gelişim geriliği yaşamasının bilinen bir gerçek olduğunu söyleyen Ayık, şöyle konuştu:

“Bu sebeple çocuğun geri kalmasını bekleyip bir yaşından sonra müdahaleye başlamak doğru değildir. Hedef gecikme başlamadan desteğe başlayarak zaman içinde yaşıtları ile arasında açılacak makasın mümkün olduğunca dar tutulması olmalıdır. 0 ay itibari ile eğitime başlamak çok önemlidir.”

“DOKTOR ZİYARETLERİ AKSATILMAMALI”

Bu çocuklarda sık görülen fiziksel hastalıkların; bazı kalp hastalıkları, tiroid hastalıkları, bağırsak rahatsızlıkları ve bazı psikiyatrik durumlar olduğunu ifade eden Çocuk ve Ergen Ruh Sağlığı ve Hastalıkları Uzmanı, aralıklı doktor ziyaretleri yapılması gerektiğinin altını çizerek şu tavsiyede bulundu:

“SOSYAL BECERİLERİ YÜKSEK, SEVGİ DOLU BİREYLERDİR”

“Aileler çocuklarının tıbbi kontrollerini zamanında yaptırmalı, bu konuda ayrıntılı bilgi almak için hekimlere başvurmalı, mümkün olan en erken zamanda fiziksel ve zihinsel gelişim düzeylerinin tespit edilmesini sağlayarak, erken eğitim programlarına başlatmalıdır. Ülkemizde ve dünyada iyi bir eğitim sürecinden geçen birçok Down sendromlu birey çalışma hayatında, yetenekli olduğu işlerde görev alabilmektedir. Down sendromlu bireyler, sosyal becerileri oldukça iyi olan, dost canlısı ve sevgi dolu insanlardır.”